PTSD: Một Rối Loạn Căng Thẳng Không Thể Bỏ Qua

PTSD, hay còn gọi là rối loạn căng thẳng sau chấn thương, là một trạng thái tâm lý không ổn định mà những người mắc phải chịu đựng sau khi trải qua những sự việc kinh hoàng trong quá khứ. PTSD là gì? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về rối loạn căng thẳng sau chấn thương và những triệu chứng đi kèm.

1. PTSD là gì?

PTSD là viết tắt của cụm từ “Post-traumatic stress disorder” trong tiếng Anh, và dịch sang tiếng Việt là rối loạn căng thẳng sau chấn thương. Rối loạn PTSD thường là những cảm xúc và ký ức tái hiện những sự kiện kinh hoàng đã xảy ra trong quá khứ. Thường thì những triệu chứng này bắt đầu sau 6 tháng kể từ khi sự kiện xảy ra, và kéo dài hơn 1 tháng. Các triệu chứng phổ biến của PTSD bao gồm sự tránh né các kích thích liên quan đến sự kiện kinh hoàng và cơn ác mộng.

2. Triệu chứng của PTSD là gì?

Vậy triệu chứng của PTSD là gì? Dưới đây là những triệu chứng chính của rối loạn căng thẳng sau chấn thương:

• Triệu chứng ký ức xâm nhập: Những ký ức về sự đau buồn thường xuyên xuất hiện trong tâm trí một cách không mong muốn. Người mắc PTSD thường hồi tưởng lại sự kiện đau thương như đang xảy ra một lần nữa. Họ có thể gặp những giấc mơ không thoải mái hoặc cơn ác mộng về những ký ức đau buồn. Họ cũng có thể phản ứng mạnh mẽ hoặc đau khổ khi gặp các kích thích gợi nhớ đến sự kiện đau buồn trước đây.

• Né tránh thực tại: Người mắc PTSD thường né tránh đề cập hoặc nói về sự việc đau buồn trong quá khứ. Họ tránh những địa điểm hoặc hoạt động có thể gợi nhớ đến sự kiện đau lòng đã xảy ra.

• Suy nghĩ và tâm trạng tiêu cực: Người mắc PTSD có thể có suy nghĩ tiêu cực về bản thân và người khác. Họ thường xuyên trải qua tâm trạng chán nản và thay đổi không đều. Họ có thể tránh xa các mối quan hệ thân thiết và cảm thấy cách biệt với bạn bè và gia đình. Họ không còn hứng thú với những hoạt động trước đây yêu thích và khó tìm hiểu vấn đề tích cực.

• Thức tỉnh và phản ứng: Người mắc PTSD thường có cảm giác giật mình, sợ hãi và luôn đề phòng. Họ có thể có những hành vi tự tổn như lạm dụng chất gây nghiện hoặc lái xe quá nhanh. Họ gặp khó khăn trong việc ngủ, tập trung, thường xuyên cảm thấy bực bội, tức giận hoặc có hành vi hung hăng. Họ cũng có thể trải qua cảm giác tội lỗi và xấu hổ.

3. Nguyên nhân dẫn đến PTSD là gì?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chứng PTSD. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

• Trải qua sự kiện đau buồn trong quá khứ: Bị tai nạn nghiêm trọng, bị bạo lực gia đình hoặc tấn công thể chất, bị lạm dụng tình dục hoặc cưỡng hiếp, bị tấn công, đe dọa, bắt cóc, bị nhốt trong không gian kín trong thời gian dài, trải qua thảm họa như hỏa hoạn, sóng thần, dịch bệnh, lốc xoáy, động đất, lũ lụt, và mất người thân đột ngột.

• Chứng kiến sự đau buồn của người khác: Những sự kiện đau buồn xảy ra với người khác cũng có thể tác động đến tâm lý của bạn. Ví dụ như tai nạn giao thông, động đất, dịch bệnh, hỏa hoạn, chiến tranh, lũ lụt, và nhiều sự kiện khác.

• Người thân trong gia đình trải qua sự kiện đau buồn: Nếu trong gia đình có thành viên trước đó mắc bệnh stress, trầm cảm, PTSD hoặc rối loạn lo âu, nguy cơ mắc PTSD sẽ tăng lên cho những thành viên khác trong gia đình.

• Tiếp xúc thường xuyên với các sự kiện đau thương: Các nghề nghiệp như bác sĩ, lính cứu hỏa, quân nhân tham gia chiến tranh, và nhiều ngành khác thường xuyên phải đối mặt với sự chia lìa, mất mát và có nguy cơ mắc chứng PTSD.

4. Phương pháp điều trị rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)

Hiện nay, có các phương pháp điều trị để giúp giảm triệu chứng căng thẳng sau chấn thương:

4.1 Điều trị tâm lý

• Điều trị nhận thức: Phương pháp này thường sử dụng cuộc trò chuyện giữa bác sĩ tâm lý và bệnh nhân để giúp bệnh nhân nhận ra các nguyên nhân khiến họ mắc kẹt trong ký ức. Bằng cách nhận thức được những suy nghĩ tiêu cực về bản thân và nguy cơ những điều đau buồn này sẽ xảy ra thêm lần nữa, liệu pháp nhận thức thường được kết hợp với liệu pháp tiếp xúc.

• Điều trị nhận thức hành vi (CBT): Phương pháp này giúp người bệnh đối diện một cách an toàn với ký ức sợ hãi để học cách đối phó. Bằng cách thay đổi cách nhìn tích cực về sự kiện đau thương, liệu pháp nhận thức hành vi có tác dụng tích cực đối với những người thường gặp ác mộng và hồi tưởng về quá khứ.

• Gây tê hoặc phục hồi bằng chuyển động mắt (EMDR): Phương pháp này thường được sử dụng để giúp người mắc PTSD thay đổi cách phản ứng với ký ức đau thương. Bằng cách hồi tưởng lại trải nghiệm đau thương và kết hợp với chuyển động mắt, EMDR giúp thay đổi cách nhìn tích cực về sự kiện đó.

4.2 Sử dụng thuốc

• Thuốc chống trầm cảm: Những loại thuốc này giúp giảm các triệu chứng trầm cảm, lo lắng, cải thiện giấc ngủ và khả năng tập trung của bản thân. Một số loại thuốc chống trầm cảm được sử dụng cho PTSD bao gồm sertraline (Zoloft) và paroxetin (Paxil).

• Thuốc chống lo âu: Những loại thuốc này giúp giảm nhanh các triệu chứng lo lắng nghiêm trọng và các vấn đề liên quan đến PTSD.

• Prazosin: Loại thuốc này giúp giảm hoặc ngăn cơn ác mộng ở người mắc PTSD.

Đó là những phương pháp điều trị hiện tại để giảm triệu chứng căng thẳng sau chấn thương PTSD.

Lời Kết

Trên đây là những thông tin cơ bản về rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD). Hy vọng rằng bài viết này đã mang lại cho bạn những kiến thức hữu ích trong việc tìm hiểu về chứng bệnh này. Nếu bạn đang mắc phải các triệu chứng tương tự, hãy tìm đến các chuyên gia tâm lý để được tư vấn và điều trị một cách đầy đủ.