Ẩn mình, tách biệt với thế giới xung quanh và không có bất kỳ liên hệ nào với xã hội trừ khi cần thiết – đó là những đặc điểm của “Hikikomori”, một hiện tượng đáng báo động đang ngày càng phổ biến trong xã hội hiện nay, đặc biệt là ở giới trẻ. Hãy cùng tìm hiểu tại sao hiện tượng này lại xuất hiện và diễn ra như thế nào.
1. Hikikomori là gì?
Hikikomori (ひきこもり) trong tiếng Nhật có nghĩa là “thu mình vào”, “bị giam hãm”. Những người bị coi là Hikikomori thường là những thanh niên ở độ tuổi từ 20 đến 30, đa số là nam giới. Họ quyết định “tự đày đọa” mình trong nhà, không tiếp xúc với xã hội, trừ khi cần thiết, thường chỉ liên lạc với gia đình.
Tình trạng Hikikomori có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống cá nhân, xã hội, và cả kinh tế của một quốc gia. Đó là lý do tại sao nó trở thành một vấn đề đáng lo ngại được quan tâm rộng rãi.
2. Tình trạng Hikikomori lan rộng
Ban đầu, Hikikomori được cho là chỉ ảnh hưởng đến những thanh niên yêu thích công nghệ, truyện tranh, và hoạt hình, không thích tiếp xúc với xã hội. Nhưng tình trạng này đã lan rộng và ảnh hưởng đến nhiều nhóm người khác nhau.
Ở Nhật Bản, có đến 1,5 triệu người thuộc độ tuổi lao động bị coi là Hikikomori, tức là mỗi 50 người sẽ có 1 người bị tình trạng này. Tình trạng này cũng đã lan rộng sang nhiều quốc gia khác như Hàn Quốc, Ấn Độ, Nigeria, Canada, Úc, và nhiều nước khác.
3. Các biểu hiện của Hikikomori
3.1. Thời gian và tần suất
Một người được coi là Hikikomori khi họ ẩn mình và trốn tránh xã hội trong ít nhất 6 tháng. Họ không ra khỏi nhà, không đi làm, không đi học, và hoàn toàn cô lập khỏi các mối quan hệ xã hội như bạn bè và người thân. Thậm chí, trong một số trường hợp, họ chỉ liên lạc với gia đình với tần suất rất ít.
Theo một số nhà tâm lý học, Hikikomori có thể được phân loại dựa trên tần suất ra khỏi nhà như sau:
- Hikikomori mức độ nhẹ: ra khỏi nhà 2-3 lần/tuần
- Hikikomori mức độ trung bình: ra khỏi nhà 1 lần/tuần
- Hikikomori ca nặng: rất ít khi ra khỏi nhà
Độ dài của tình trạng Hikikomori thường kéo dài từ 1-4 năm, tuy nhiên, thời gian này có thể khác nhau tùy theo từng người. Một số người có thể sống ẩn mình trong suốt một thập kỷ.
3.2. Mối liên hệ với bệnh tâm thần
Hikikomori không được coi là một bệnh tâm thần, nhưng nó thường đi đôi với các rối loạn tâm thần khác. Các nghiên cứu cho thấy có đến 54-98% trường hợp Hikikomori cùng xuất hiện với các rối loạn tâm thần như rối loạn phổ tự kỷ, rối loạn tâm trạng, rối loạn tâm thần, và rối loạn nhân cách.
Tuy vậy, cũng có những trường hợp Hikikomori không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ bệnh tâm thần nào. Đối với họ, việc ẩn mình chỉ đơn giản là cách để cảm thấy an toàn trong một không gian riêng. Tình trạng này được gọi là Hikikomori cấp độ 1. Khi kết hợp với các rối loạn tâm thần khác, họ sẽ được xem là Hikikomori cấp độ 2.
4. Nguyên nhân khiến nhiều người chọn Hikikomori
Nguyên nhân dẫn đến Hikikomori có thể xuất phát từ sự áp lực và căng thẳng tột độ hoặc từ những sự kiện gây chấn thương tâm lý. Đặc biệt, sau đại dịch COVID-19 và những biện pháp phong tỏa kéo dài, Hikikomori càng trở nên phổ biến.
Ngoài ra, giáo dục và sự kỳ vọng quá cao từ gia đình hoặc xã hội cũng có thể góp phần tạo ra Hikikomori. Ví dụ, một câu chuyện đã kể về Chujo, một chàng trai 24 tuổi. Anh ấy đã sống như một Hikikomori trong 2 năm sau khi bị gia đình ép buộc vào công việc kinh doanh thay vì theo đuổi đam mê ca hát opera. Áp lực và sự so sánh với em trai khiến anh ấy cảm thấy không thoải mái và bị bóc lột cảm xúc. Cuối cùng, anh ấy quyết định ẩn mình trong phòng và chỉ trở lại cuộc sống bình thường sau khi tham gia một chương trình điều trị.
5. Ảnh hưởng của văn hoá
Hiện vẫn còn tranh luận trong cộng đồng tâm lý học liệu Hikikomori có bị ảnh hưởng bởi truyền thông xã hội và internet hay không. Mặc dù Hikikomori và sự nghiện internet có thể đi đôi với nhau, tuy nhiên, mối tương quan này chưa được chứng minh là một quan hệ nhân quả.
Có những nhà tâm lý học cho rằng sự xuất hiện của Hikikomori trên thế giới có thể liên quan đến sự thay đổi trong cách con người giao tiếp và xây dựng mối quan hệ xã hội. Internet cho phép con người giao tiếp và tạo ra các nhóm mà không cần tiếp xúc trực tiếp. Điều này có thể làm giảm khả năng hình thành các mối quan hệ cảm xúc dựa trên sự tín nhiệm.
Dù nguyên nhân là gì, những người bị Hikikomori, ở mọi cấp độ, cần được hỗ trợ và điều trị từ các chuyên gia tâm lý.
Tạm kết:
Hiện tại, tình trạng Hikikomori ở Việt Nam có thể chưa phổ biến. Tuy nhiên, trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ, tâm lý con người có xu hướng dễ bị ảnh hưởng. Những áp lực từ mạng xã hội, các mối quan hệ độc hại, hay những sự kiện gây chấn động trong cuộc sống cá nhân có thể khiến người ta trở thành nạn nhân của Hikikomori.
Bài viết này chỉ nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này. Cùng với sự lan truyền ngày càng rộng rãi của Hikikomori, hy vọng rằng bạn sẽ có đủ sức mạnh để nhận ra và tránh trở thành nạn nhân của hiện tượng này.
Nguồn: Mai Túy
Vietnamese 
English